Het Archief van het bisdom Antwerpen, gevestigd in het hart van de stad op de Schoenmarkt, is een cruciale bron voor onderzoekers die zich bezighouden met de geschiedenis van de kerk, het parochieleven, en sociale, culturele en religieuze ontwikkelingen vanaf de 16e eeuw tot het heden. Het bestaat uit twee aparte secties: het oud archief en het modern archief.
Het Oude Archief: 1559-1801
Een Historisch Overzicht
Het oude deel van het Archief Bisdom Antwerpen documenteert de periode van het "Oude bisdom Antwerpen", dat bestond van 1559 tot aan het begin van de 19e eeuw. Deze rijke bron van informatie strekt zich uit over cruciale periodes in de Belgische en Europese geschiedenis, waaronder de Reformatie, de Spaanse heerschappij, de Oostenrijkse Successie en de Franse Revolutie.
Bronnen en Onderzoeksmogelijkheden
Onderzoekers kunnen in het oud archief vele documenten vinden die licht werpen op het geloofs- en parochieleven, zowel op het platteland als in de stad Antwerpen. Dit deel van het archief bevat belangrijke stukken zoals de 'capsa episcopatus', de kerkelijke administratieve documenten, die essentieel zijn voor het begrijpen van de werking van de kerkelijke instituten in deze periode.
De Gedrukte Inventaris
Voordat men het oud archief raadpleegt, wordt aanbevolen om naar de gedrukte inventaris te kijken die door Jos van den Nieuwenhuizen is samengesteld en getiteld "De archieven van het bisdom Antwerpen". Deze inventaris is beschikbaar in de meeste wetenschappelijke bibliotheken en biedt een goede start voor het onderzoeksproces.
Het Moderne Archief: 1961-heden
Opzet en Collectie
Met de heroprichting van het bisdom Antwerpen in 1961 ontstond een nieuw archief dat de recentere geschiedenis documenteert. Dit moderne archief huisvest diverse documenten die nauw betrekking hebben op de naoorlogse kerkgeschiedenis, met inbegrip van parochialia en documentatie over maatschappelijke kwesties zoals de schoolstrijd.
Sociale en Culturele Documentatie
Hier vinden onderzoekers niet alleen religieuze documentatie maar ook gegevens die inzicht geven in de interactie tussen de kerk en maatschappelijke ontwikkelingen. Van deze bronnen kan meer geleerd worden over thema's zoals de relatie tussen geloof en onderwijs, sociale bewegingen binnen de kerk, en de invloed van de Kerk op het culturele leven.
Parochialia
Het moderne archief bevat een significante hoeveelheid parochialia. Dit zijn de documenten en administratieve gegevens die betrekking hebben op de afzonderlijke parochies. Ze zijn van onschatbare waarde voor het verkrijgen van een gedetailleerd beeld van het lokale kerk- en geloofsleven.
Bezichtiging en Onderzoek
Belangstellenden die het moderne archief willen raadplegen, dienen contact op te nemen met de archivaris. Deze beoordeelt welke documenten beschikbaar en relevant zijn voor het onderzoek en zal in overleg treden om de bruikbaarheid van het archief voor het beoogde onderzoek te bepalen.
Praktische Informatie
Bezoekregeling
Momenteel is er echter nog geen openbare inventaris beschikbaar voor het moderne archief. Het is dus van uitermate belang om vooraf afspraken te maken voor inzage. Dit zorgt ervoor dat onderzoekers maximale toegang krijgen tot de benodigde bronnen en dat het bezoek aan het archief zo vruchtbaar mogelijk is.
Archieflocatie en Contactgegevens
Het Archief Bisdom Antwerpen Schoenmarkt 2, 2000 Antwerpen
Archivaris
Voor meer informatie of het maken van een afspraak dient men contact op te nemen met de archivaris. De contactgegevens zijn via de officiële kanalen van het bisdom Antwerpen verkrijgbaar.
De Rol van het Archief voor de Gemeenschap
Het Archief Bisdom Antwerpen vervult een essentiële rol voor historici, studenten, en anderen die geïnteresseerd zijn in de rijke geschiedenis van het bisdom en de bredere implicaties ervan voor het begrijpen van culturele en religieuze ontwikkelingen in België. Door het behoud en de toegankelijkheid van dergelijke archieven helpt het bisdom Antwerpen mee aan het beschermen van ons collectieve geheugen en verzekert het dat deze cruciale aspecten van onze geschiedenis niet verloren gaan.
Met zijn oude en moderne secties biedt het Archief Bisdom Antwerpen een onschatbare bron van kennis en begrip dat generaties lang kan meegaan en licht kan schijnen op zowel het verleden als het heden. Het staat als een pijler van informatiebeheer en historisch onderzoek binnen de gemeenschap.
Meer info over Verken Ons Verleden: Duik in het Archief Bisdom Antwerpen op www.kerknet.be.