Het Ruusbroecgenootschap, gevestigd aan de Grote Kauwenberg 32 in Antwerpen, is niet zomaar een bibliotheek; het is een uniek referentiepunt voor onderzoekers die zich bezighouden met het religieuze leven in het Nederlandse taalgebied en de bredere Europese context. De bibliotheek valt onder de Universiteit Antwerpen en kende in 2011, samen met de Afdeling Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek Antwerpen, de eer om het label 'Erkende Erfgoedbibliotheek' te ontvangen. Hieronder verkennen we de vele facetten van deze bijzondere bibliotheek.
Historische Achtergrond
Ontstaan en Ontwikkeling
Het Ruusbroecgenootschap werd opgericht in 1925 met als doel de studie van de mystieke literatuur in de Nederlanden. De naam verwijst naar Jan van Ruusbroec, een belangrijke mysticus uit de 14e eeuw. Sinds de oprichting is de verzameling van het genootschap uitgegroeid tot een indrukwekkende collectie die van groot belang is voor onderzoekers van spiritualiteit, mystiek en religieuze geschiedenis.
Collectie
Manuscripten en Handschriften
De bibliotheek herbergt een omvangrijke collectie van ongeveer 500 manuscripten en handschriften, waaronder 34 die dateren uit de periode tussen de 12e en 15e eeuw. Deze documenten zijn van onschatbare waarde voor onderzoek naar middeleeuwse spiritualiteit en liturgie.
Gedrukte Werken
Met 120000 gedrukte boeken biedt de bibliotheek een rijkdom aan informatie, waaronder ongeveer 30000 oude drukken. Dit omvat 92 incunabelen (boeken gedrukt voor 1501) en een aanzienlijk aantal post-incunabelen, uitgegeven net na de uitvinding van de boekdrukkunst.
Devotieprenten en Iconografie
Een specifieke schat van het Ruusbroecgenootschap is de verzameling van 40000 devotieprenten daterend van de 17e eeuw tot ongeveer 1850. Deze collectie toont niet alleen de rijke traditie van religieuze beeldvorming maar biedt ook een kijk op de religieuze praktijken en devoties van deze periodes.
Antwerpse Oorsprong
De bibliotheek bezit een aanzienlijke hoeveelheid materiaal van Antwerpse origine, een getuige van de stad als belangrijk centrum voor de uitgave van religieus en devotioneel materiaal in het verleden.
Microfilms
De 800 microfilms in de collectie zijn een moderne manier om oudere documenten, die vaak fragiel zijn, toegankelijk te maken voor studie zonder deze te beschadigen.
Toegankelijkheid en Onderzoek
Wetenschappelijk Onderzoek
Hoewel de bibliotheek een religieuze oorsprong heeft, is haar hoofddoel het verstrekken van wetenschappelijk materiaal voor onderzoekers. Dit staat in contrast met een meer traditionele kloosterbibliotheek die voornamelijk gericht zou zijn op spirituele instructie.
Erkenning als Erfgoed
Het prestigieuze label 'Erkende Erfgoedbibliotheek', ontvangen in 2011, erkent de culturele en historische waarde van de bibliotheek en bevestigt haar status als een belangrijke bewaker van religieus en cultureel erfgoed binnen de Vlaamse Gemeenschap en daarbuiten.
Bezoek en Gebruik
Open voor Publiek
De bibliotheek van het Ruusbroecgenootschap stelt zich open voor geïnteresseerde onderzoekers en publiek. Het is raadzaam van tevoren contact op te nemen voor bepaalde verzoeken of archiefonderzoek.
Academische Bron
Als internationale bron voor studie naar religieuze geschiedenis, heeft de bibliotheek door de jaren heen academici, studenten en geïnteresseerden aangetrokken en gediend.
Tot zover een blik op de Ruusbroecgenootschap Bibliotheek van de Universiteit Antwerpen, een locatie waar geschiedenis, devotie en wetenschap op unieke wijze samenkomen ter bevordering van culturele en historische kennis.
Meer info over Dompel je onder in Religieuze Werken - Ruusbroec Collectie op www.uantwerpen.be.